27 تکنیک برای داشتن حال خوب

داشتن حال خوب آرزوی همه است. گاهی مشکلات و غم و غصه از هزار راه مختلف شما را در محاصره می‌گیرند و مجال داشتن یک لبخند واقعی و یک دلخوشی مختصر را از شما سلب می‌کنند. بدحالی و افسردگی می‌تواند علل مختلف داشته باشد که باید به طور ریشه‌ای به آنها توجه کرد ولی برخی از تکنیک‌های میانبر برای بهتر کردن حال وجود دارند که تقریباً در هر شرایطی قابل استفاده هستند:

1. بی‌وفایی به حال بد: برخی افراد آن‌قدر با حال بد خو می‌گیرند که اصلاً نمی‌توانند خود را در عالم خیال هم خوشحال تصور کنند، گویی با غم واندوه عقد ازدواج دائم دارند. ضمیر ناخودآگاه آنها هر دلیلی را برای تغییر حال رد می‌کند و برعکس هر بهانه‌ای می‌تواند آن‌ها را ناراحت‌تر کند. اجازه ندهید ناخودآگاه شما متحد بدحالی در درون شما باشد و به طور ناخواسته شما را به مقاومت در برابر تغییر حال وادارد. اگر خود شما با جان و دل به دنبال رهایی از حال بد نباشید هیچ عامل دیگری قادر به انجام این کار نخواهد بود.
2. عامل بدحالی را نادیده بگیرید: بی‌توجهی به هر موضوعی باعث کم‌رنگ شدن آن می‌شود. به یاد داشته باشید که یک خروار غصه نمی‌تواند یک مثقال مشکل را حل کند پس زانوی غم بغل کردن فقط می‌تواند مشکلی بر مشکلات شما بیافزاید.
3. شکایت نکنید: حتماً افرادی را در دور و بر خود دیده‌اید که از زمین و زمان شکایت می‌کنند از وضع آب و هوا و ترافیک گرفته تا تغییرات اقلیمی در جهان. بحث این نیست که آیا شکایت این‌ها به حق است یا نه بلکه سخن این است که تبدیل شدن به یک شخص همیشه شاکی و غرغرو به شما یادآوری می‌کند که موضوعی برای ناراحتی و نگرانی هست و به مرور زمان طرز فکر و روحیه شما را خراب می‌کند. ضمن اینکه این رویکرد فرد را مسئولیت گریز کرده و عامل تمام مشکلات را در خارج از خود می‌بیند.
4. بی‌کار نمانید: اشتغال به هر کاری ولو پیش پا افتاده اثر التیام‌بخش دارد. هاروکی موراکامی در جایی می‌نویسد: هر گاه افسردگی سراغم می‌آید شروع به نظافت خانه می‌کنم حتی اگر ساعت 2 یا 3 صبح باشد. ظرف‌ها را می‌شویم، زمین را جارو می‌کشم، دستمال‌ها را در سفیدکننده می‌اندازم و هر لباسی را که جلوی چشم باشد اتو می‌کشم. آن‌قدر این کار را ادامه می‌دهم تا خسته شوم و بخوابم. وقتی بیدار می‌شوم دیگر اصلاً یادم نمی‌آید که دیشب از چه چیزی ناراحت بودم.
5. مرتب کردن و نظم بخشیدن به محیط: شاید نتوانید ارتباط مستقیمی بین مرتب بودن میز کار و اتاق و حال خوب پیدا کنید اما تجربه نشان می‌دهد که چنین ارتباطی وجود دارد و ایجاد نظم در محیط موجب بهتر شدن حال می‌شود.
6. دوش گرفتن: سرد و گرم و ولرم بودن آن را خود انتخاب کنید اما مؤثر بودنش را جدی بگیرید.
7. مراجعه به فهرست جملات یا تصاویر روحیه‌بخش: مجموعه‌ای از جملات و تصاویر خوشایند و مشوق داشته باشید و هر وقت که لازم شد به آن‌ها مراجعه کنید. من عکس استیفن هاوکینگ را روی صفحه مانیتورم دارم و هر وقت که می‌خواهم از دست سرنوشت و بازی روزگار گله کنم با نگاه به آن عکس از خود خجالت می‌کشم. اگر هاوکینگ را نمی‌شناسید اسمش را گوگل کنید و ببینید که بوده و چه کارها کرده است. جملات و اشعار مشوق و روحیه‌بخش را هم دست‌کم نگیرید. مجموعه‌ای از حکایات و سرگذشت افراد الهام‌بخش را هم دم‌دست داشته باشید و با خواندن آن‌ها ببینید کسانی در شرایطی بسیار بدتر از شرایط شما چگونه از پس مشکلات برآمده و قله‌های موفقیت و افتخار را فتح کرده‌اند.
8. جدول شکرگزاری: فهرستی از داشته‌های خود که می‌بایست بابت آن سپاسگزار باشید را تهیه کنید، این فهرست می‌تواند شامل مواردی باشد که فقدان آن‌ها موجب رنج و اندوه خواهد بود. سلامتی، پدر و مادر، همسر، فرزندان و … در این لیست قابل‌طرح هستند. مرور این لیست به شما یادآوری می‌کند که هنوز چیزهای ارزشمندی دارید که باید بابت آن‌ها سپاسگزار باشید.
9. اصلاح پوزیشن: حالت نگاه و ایستادن و نشستن بر احوال ما تأثیر دارد. سمت‌وسوی نگاه افراد غمگین و افسرده معمولاً به پایین یا یک نقطه دوردست بوده و شانه‌ها افتاده است. شما نمی‌توانید صاف بایستید یا بنشیند و نگاهتان به سمت بالا باشد و درعین‌حال کمی حالتان بهتر نشود. همین حالا امتحان کنید.
10. انتخاب محیط: حتماً مکان‌ها، افراد، صداها، غذاها، بوها، رنگ‌ها و چیزهای دیگری هست که حس خوبی را به یاد شما می‌آورند و یا حالتان را بهتر می‌کنند. آن‌ها را به یاد آورده و یا به آن‌ها پناه ببرید.
11. ورزش: ورزش و تحرک بالاتر از حد متوسط سبب آزاد شدن موادی در سیستم عصبی می‌شود که ایجاد سرخوشی می‌کنند، گرچه اسم چندان مهم نیست اما این مواد را اندورفین و انکفالین می‌نامند. ورزش مستمر شادی پایدار به همراه دارد.

نکته: تقریباً تمامی ورزش‌ها از یوگا تا بوکس دارای حرکاتی هستند که می‌توانند آسیب‌رسان باشند، لذا ورزش را حتماً تحت نظر مربی تحصیل‌کرده انجام دهید. برخی مربیان علیرغم داشتن تحصیلات مرتبط به علت تعصبی که نسبت به آن ورزش دارند حرکات مضر آن را نادیده می‌گیرند. این نکته‌ای است که باید در گوشه ذهن داشته باشید.

12. تغییر عادات مألوف: گاهی ایجاد تغییر در برخی عادت‌ها، نظام عادی فکر و روحیه را تغییر می‌دهد؛ به‌عنوان‌مثال برخی تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند که بیدار ماندن بیش ‌از حد ممکن است افسردگی را کاهش دهد. گاهی بد نیست عادات رفتاری، غذایی و روتین خود را تغییر دهیم، محل خواب و ساعت آن را عوض کنیم، غذاهای جدیدی را امتحان کنیم و اثر آن‌ها را بر حال خود بسنجیم.
13. نور: اثر نور بر روحیه و حال برای همه شناخته شده است. البته به خاطر عوارض پوستی از تماس طولانی با نور خورشید باید اجتناب نمود؛ اما این بدان معنی نیست که به‌طور متعادل و متعارف از نور استفاده نکنیم.
14. بو: عطرها و گیاهان معطر با مکانیسم ناشناخته‌ای ایجاد تغییر در خلق‌وخو می‌کنند. بد نیست گاهی آن‌ها را امتحان کنید. آروماتراپی شاخه‌ای از طب جامع‌نگر است که قدمتی چند هزارساله دارد. در آروماتراپی از اسانس‌های روغنی برای بهتر کردن وضعیت جسمی و روانی فرد استفاده می‌شود. این بدان معنی است که آروماتراپی به‌تنهایی درمان‌کننده نیست بلکه به‌عنوان یک عامل کمکی به بهبود وضعیت فرد کمک می‌کند. قدمت آروماتراپی به هزاران سال پیش برمی‌گردد. تمدن‌های باستانی در چین، هند، مصر و نقاط دیگر از گیاهان معطر برای مداوا استفاده می‌کردند. آروماتراپی برای درمان اضطراب، افسردگی، تهوع، بی‌خوابی، کم‌اشتهایی و موارد دیگر مورداستفاده قرار می‌گیرد. باید توجه داشت که این روش همچون دیگر روش‌های طب سنتی مورد تأیید سازمان‌های بهداشتی و درمانی همچون (FDA) قرار نگرفته است اما این موضوع سبب نشده که مورداستفاده واقع نشود.

عدم تأیید سازمان‌های مذکور به معنی منع استفاده نیست بلکه بدان معناست که توسط آن سازمان‌ها موردبررسی قرار نگرفته است.

اسانس‌های آروماتیک را معمولاً در روغن بادام یا روغن‌زیتون حل می‌کنند. روش مصرف آن‌ها به‌صورت استنشاقی یا مالیدن بر روی پوست است. مصرف آن‌ها عموماً بی‌ضرر تلقی می‌گردد اما احتمال واکنش‌های حساسیتی وجود دارد. از مصرف خوراکی این اسانس‌ها باید اجتناب شود مگر آنکه توسط پزشک حاذق تجویز گردد. اسانس نعنا، لیمو و آویشن برای بهبود افسردگی و اضطراب توصیه شده‌اند.

15. موسیقی: در طب مکمل از موسیقی برای کمک به بهبود وضعیت اضطراب، افسردگی، اوتیسم، ترک مواد مخدر و اختلالات مغزی همچون آلزایمر استفاده می‌شود. نیاز به توضیح نیست که موسیقی می‌تواند موجب شادی یا غم شود، لذا اگر با نوع خاصی از موسیقی حال بهتری پیدا می‌کنید از آن استفاده کنید.
16. ماساژ: در بسیاری از انواع طب سنتی ازجمله طب ایرانی بر فواید ماساژ تأکید شده است و به‌وضوح در کاهش اضطراب و افزایش آرامش مفید است.
17. طب سوزنی: طب سوزنی در کاهش استرس، بهبود خواب، وانهادگی عضلات، بهبود گوارش، تخفیف سردرد و موارد دیگر می‌تواند مفید واقع شود.
18. هیپنوتیزم: در حال حاضر در مفید بودن هیپنوتیزم اما و اگرهای بسیار هست و لذا توصیه نمی‌گردد.
19. یوگا: علاوه بر تقویت جسمانی موجب بهبود وضع روحی هم می‌شود، اما شروع آن در افسردگی حاد توصیه نمی‌شود. علیرغم فواید بی‌شماری که دارد برخی از حرکات آن موجب آسیب جسمانی می‌شود، لذا باید از انجام آن حرکات اجتناب کرد.
20. تای‌چی: تای‌چی یک ورزش چینی است که هم فواید جسمانی و هم خاصیت آرام‌بخشی دارد. این ورزش در ایران توسط مرحوم حسین داداشی رواج یافت و درصورتی‌که زیر نظر مربی مجرب و آگاه انجام شود یکی از کم ضررترین و پرفایده‌ترین ورزش‌هاست.
21. گفتگو با دوستان: نقش روابط اجتماعی و ارتباط دوستانه در بهبود روحیه و به تبع آن سلامت جسمانی آن‌قدر برجسته و شفاف است که نیاز به تأکید و توضیح ندارد. طی مطالعات علمی متعدد نشان داده شده که بین میزان روابط اجتماعی و دوستانه با سلامتی و طول عمر رابطه مستقیم وجود دارد.
22. روان‌پزشک: در صورت حاد بودن علائم روحی و روانی همچون بروز علائم افسردگی و استرس شدید مراجعه به روان‌پزشک ضرورت دارد.
23. روانشناس: بسیاری از بدحالی‌ها همچون افسردگی و اضطراب این امکان را دارند که با مراجعه به روانشناس تخفیف یافته و یا درمان شوند. نیاز به مشاوره با روانشناس و روان‌پزشک یک اتفاق عجیب نیست و برای بسیاری از ما ضرورت دارد.
24. مطالعه زندگی افراد دم مرگ، سرطانی و …: شاید با مطالعه زندگی این افراد متوجه داشته‌های خود بشویم و کمتر ناله کنیم. یکی از بهترین کتاب‌ها در این مورد تحت عنوان “آخرین سخنرانی” توسط رندی پاش نوشته شده و به فارسی هم ترجمه شده است. محتوای این کتاب در حالی تدوین شده که وی از مرگ قریب‌الوقوع خود مطلع بوده است.
25. نوشتن به‌مثابه درمان: نوشتن مانند درد دل کردن است و هم اینکه تصویر روشن‌تری از وضعیت موجود نمایش می‌دهد که می‌تواند به درک بهتر اوضاع کمک کند. خودداری از بیان هیجان‌های منفی موجب تضعیف سیستم ایمنی می‌شود. بیان هیجان‌ها می‌تواند به‌صورت شفاهی یا کتبی باشد. نوشتن باعث افزایش خودآگاهی و کاهش استرس می‌شود. در بررسی بیماران مبتلا به ایدز متوجه شدند که نوشتن موجب افزایش توان سیستم ایمنی در این افراد می‌شود.

مطالعات بالینی در این زمینه محدود است و در برخی موارد همچون افسردگی مزمن، سایکوز و استرس پس از سانحه ممکن است این روش مفید نباشد. لذا توصیه می‌شود که در صورت استفاده از این روش تأثیر آن را بسنجید و در صورت مفید بودن ادامه دهید.

اینکه چگونه بنویسید بستگی به خودتان دارد. نوشتن در دفتر یا کامپیوتر هرکدام را که راحت‌ترید انتخاب کنید. آنگاه زمان مشخصی را به روزنوشت‌های خود اختصاص دهید. ازآنجاکه قرار نیست هیچ‌کس جز خودتان آن نوشته‌ها را ببیند پس رها و بدون سانسور بنویسید. پس از مدتی متوجه تأثیرات مثبت این روش خواهید شد، حتی اگر مکانیسم عمل آن را ندانید.

26. روش مقیاس: این روش به‌طور حتم می‌تواند حال شما را حداقل اندکی بهتر کند به‌شرط آنکه واقعاً و به جدّ طالب حال بهتر باشید. به میزان بدحالی خود از یک تا ده نمره بدهید. نمره ده یعنی نهایت خوشحالی و نمره یک یعنی نهایت بدحالی. خوب چه نمره‌ای به حال خود می‌دهید؟ لطفاً به مفهوم آن نمره هم توجه کنید؛ مثلاً نمره یک برای حال بدی است که دیگر بدتر از آن امکان ندارد اتفاق بیفتد و محال است انسانی بتواند نمره یک در بدحالی داشته باشد چراکه همیشه امکان این هست که اتفاق بدتری بیفتد و میزان بدحالی ما بیشتر شود. نمره ده هم محال است به کسی تعلق بگیرد چون نمره ده به این مفهوم است که تمام خوشحالی‌های عالم نصیبم شده و امکان ندارد اتفاق دیگری بتواند حال مرا اندکی بهتر کند.

برعکس شود هر چه به غایت برسد

شادی کن چون غم به نهایت برسد

بسیار خوب، هر نمره‌ای که به حال خود داده‌اید اینک ببینید آیا هیچ کاری هست که بتواند اندکی حال شما را بهتر کند؟ حتماً هست! حتی برای کسی که در بستر مرگ باشد! برای او هم می‌توان مثلاً با افزودن یا برداشتن یک پتو مقدار اندکی از حال بدش کاست. پس شما هم از اهمیت کارهای کوچک غافل نشوید. هر کار کوچکی که به نظرتان می‌رسد مثل کمی قدم زدن یا حرف زدن با یک دوست را امتحان کنید. بگذارید نمره حال شما مثلاً از شش به شش و نیم برسد، بهتر از هیچ است. نام‌گذاری و تشریح این روش را به خاطر نمی‌آورم که جای دیگری دیده باشم.

27-جعبه کمک‌های اولیه عاطفی: همان‌گونه که در مواجهه با یک سانحه جسمی باید بتوانیم قبل از دسترسی به پزشک متخصص کمک‌های اولیه را انجام دهیم، در خصوص مشکلات روحی و روانی هم باید توانایی ارائه کمک‌های اولیه را داشته باشیم، با این تفاوت که در اینجا معمولاً کمک‌دهنده و کمک‌گیرنده یک نفر هستند.

بنابراین خوب است که یک جعبه کمک‌های اولیه عاطفی داشته باشید و در موارد لازم با استفاده از محتویات آن بتوانید حال خود را بهتر کنید. این جعبه می‌تواند شامل اقلام زیر باشد:

1. کاغذ و قلم: چرا که نوشتن می‌تواند حال را بهتر کند.
2. دست‌نوشته، عکس، کلمات قصار که بتواند روحیه شما را بهتر کند.
3. یک فلش مموری حاوی موسیقی یا گفتار حال خوب کن.
4. عطر و بخورهایی که قبلاً امتحان کرده‌اید و اثر مثبت بر روی شما دارند.
5. شکلات یا خوراکی‌هایی که می‌دانید باعث بهتر شدن روحیه شما می‌شوند.
6. و هر چیز دیگری که به شما انرژی مثبت می‌دهد و در بهبود حال شما مؤثر است.

تمام این‌ها را در یک کیف یا جعبه قرار دهید و در زمانی که حس می‌کنید به آن‌ها نیاز دارید مورداستفاده قرار دهید. حسن این کار در این است که اولاً همه وسایل حال‌خوب‌کن در یکجا هستند و دوم اینکه نسبت به آن شرطی می‌شوید و در صورت استفاده حال بهتری می‌یابید.